Νομικό Πλαίσιο

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Η Παρασκευή Λιάζου μας ξεναγεί με λεπτομέρεια στις νομικές – γραφειοκρατικές διαδικασίες απώλειας ενός προσώπου.

Ποιες είναι οι νομικές διαδικασίες στις οποίες πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα όταν χάνουμε ένα δικό μας πρόσωπο; Πως κινούμαστε τις πρώτες ώρες;

Η πρώτη ενέργεια στην οποία καλούμαστε να προβούμε με την απώλεια ενός δικού μας προσώπου είναι η πιστοποίηση του θανάτου του, η οποία γίνεται είτε από ιδιώτη ιατρό είτε από ιατρό εφημερεύοντος νοσοκομείου.

Στην περίπτωση αιφνίδιου θανάτου (τροχαίο, αυτοκτονία) ή θανάτου από άγνωστα αίτια θα πρέπει να ενημερώσετε τις αστυνομικές αρχές ώστε αυτές να διενεργήσουν την έρευνα για να διαπιστώσουν τα αίτια του θανάτου και να διατάξουν τη διενέργεια νεκροψίας από ιατροδικαστή. Εν συνεχεία, ο ιατροδικαστής θα προβεί σε γνωμάτευση και θα εκδώσει το Πιστοποιητικό Αιτίας Θανάτου. Η Ιατροδικαστική Γνωμάτευση είναι ισχυρό έγγραφο που δύναται να χρησιμοποιηθεί σε ενδεχόμενους δικαστικούς αγώνες ή σε ασφαλιστικές εταιρίες.Οι διαδικασίες πιστοποίησης του θανάτου διαφοροποιούνται ανάλογα με τον τόπο που τελέστηκε το γεγονός, τις συνθήκες και τα αίτια του θανάτου. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που ο θάνατος επέλθει στην οικία του από φυσικά αίτια, τότε θα πρέπει να ειδοποιήσετε άμεσα τον οικογενειακό σας ιατρό ο οποίος και θα πιστοποιήσει το θάνατο χρησιμοποιώντας την ταυτότητα του θανόντος. Εάν ο θάνατος επέλθει σε νοσοκομείο, κλινική ή οίκο ευγηρίας το πιστοποιητικό θανάτου θα συνταχθεί από τον ιατρό του ιδρύματος και είναι απαραίτητη η παρουσία ενός συγγενή Α’ βαθμού του θανόντος ο οποίος καλείται να επιδείξει την δική του ταυτότητα και την ταυτότητα του θανόντος στον ιατρό προκειμένου αυτός να συμπληρώσει τα στοιχεία του πιστοποιητικού.γίνεται είτε από ιδιώτη ιατρό είτε από ιατρό εφημερεύοντος νοσοκομείου.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Τα επόμενα βήματα είναι η δήλωση του θανάτου στο Ληξιαρχείο και η έκδοση Άδειας ταφής και Ληξιαρχικής πράξης θανάτου. Η δήλωση του θανάτου στο αρμόδιο ληξιαρχείο απαιτεί:

το πιστοποιητικό θανάτου
την αστυνομική ταυτότητα του θανόντος
το ΑΜΚΑ και το ΑΦΜ του θανόντος
ορισμένες επιπλέον πληροφορίες σχετικά με το επάγγελμα, την οικογενειακή κατάσταση του θανόντος, τη μόνιμη κατοικία του κλπ.

Με την προσκόμιση των ως άνω εγγράφων και πληροφοριών το γραφείο μας θα σας παραδώσει τις ληξιαρχικές πράξεις θανάτου τις οποίες μπορείτε να χρησιμοποιήσετε στη συνέχεια στον ασφαλιστικό φορέα του θανόντος, στην εφορία, στο συμβολαιογράφο καθώς και για όποια άλλη νόμιμη χρήση απαιτείται.

Πόσο έχει αλλάξει το νομικό πλαίσιο τις τελευταίες δεκαετίες; Έχει γίνει εντονότερη η γραφειοκρατία;

Οι διαδικασίες που καλούνται να αναλάβουν οι συγγενείς μετά το θάνατο του αγαπημένου τους είναι πολλές και απαιτούν χρόνο και πολλή υπομονή. Ενδεικτικά, απαιτείται αίτηση χορήγησης εξόδων κηδείας στο ασφαλιστικό ταμείο του θανόντος, με τη ληξιαρχική πράξη θανάτου, το τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών του γραφείου κηδειών και το ΙΒΑΝ του δικαιούχου. Η διακοπή της ασφάλισης ή της σύνταξης του, καθώς και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της σύνταξης του θανόντος στους δικαιούχους που απαιτούν αιτήσεις, έκδοση και κατάθεση εγγράφων και επικοινωνία με τις αρμόδιες υπηρεσίες και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Περαιτέρω, απαραίτητη είναι η δήλωση θανάτου στο μητρώο της εφορίας όπου θα πρέπει να συμπληρωθεί το έντυπο μεταβολής φορολογουμένου, όπως και να υποβληθεί δήλωση σχέσεων φορολογουμένου (ή σχέση θανόντος και κληρονόμου) μαζί με τα απαραίτητα έγγραφα. Έπεται η μεταβίβαση της περιουσίας του θανόντος μέσα από συμβολαιογράφο, η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομίας, που είναι συχνά μια περίπλοκη διαδικασία και για την οποία δίνεται χρονικό περιθώριο έξι μηνών, ενώ για την αποποίηση της κληρονομιάς δίνεται το περιθώριο τεσσάρων μηνών. Στην περίπτωση που υπάρχει διαθήκη είναι απαραίτητη η δημοσίευσή της πριν την συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομιάς.

Από την 1η Ιανουαρίου του 2017 έχει γίνει ένα μεγάλο βήμα για την μείωση της γραφειοκρατίας και τη διευκόλυνση των πολιτών με τη δημιουργία του ιστότοπου www.gov.gr όπου οι πολίτες μπορούν να λάβουν πιστοποιητικά και έγγραφα για να τα χρησιμοποιήσουν για κάθε νόμιμη χρήση (πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, ληξιαρχικές πράξεις κτλ), καθώς και του ιστότοπου www.efka.gov.gr για την υποβολή αιτήσεων για ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά θέματα. Παρά το γεγονός ότι πλέον υπάρχουν ηλεκτρονικές υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση των πολιτών, η γραφειοκρατία παραμένει έντονη, διότι πολλές διαδικασίες εξακολουθούν να απαιτούν την αυτοπρόσωπη επίσκεψη των πολιτών σε υπηρεσίες και τη βοήθεια δικηγόρων ή λογιστών για την διεκπεραίωση τους, η οποία είναι αναγκαία ώστε να γλιτώσουν χρόνο, ταλαιπωρία και να αποφύγουν τυχόν λάθη και παραλείψεις λόγω έλλειψης γνώσης του αντικειμένου και των διαδικασιών οι οποίες παραμένουν περίπλοκες.

Υπάρχει κάποια νομική διαδικασία για την εκταφή;

Οι προϋποθέσεις για την εκταφή ενός νεκρού καθορίζονται ρητά και με σαφήνεια στον Κανονισμό Λειτουργίας του Κοιμητηρίου στο Δήμο του οποίου έχει ενταφιαστεί ο εκάστοτε νεκρός. Η ανακομιδή των οστών ενεργείται μετά την πάροδο του χρόνου της υποχρεωτικής ταφής, εκτός των εξαιρέσεων που ορίζονται στον κάθε Κανονισμό. Αναλυτικά κάποια πράγματα που πρέπει να γνωρίζει ο κόσμος:

Η εκταφή γίνεται μετά από σχετική αίτηση του υπόχρεου συγγενή ή αυτού που φρόντισε για τον ενταφιασμό και έχει καταχωρηθεί «ως υπόχρεος» στην καρτέλα του νεκρού. Η αίτηση υποβάλλεται δύο (2) μήνες πριν το τέλος της υποχρεωτικής ταφής ή παράτασης ταφής.
Οι εκταφές γίνονται μόνο από τους υπαλλήλους του Δήμου ή τον ανάδοχο ανάθεσης εργασίας ταφών – εκταφών, αν υπάρχει. Δεν επιτρέπεται η μίσθωση ιδιωτών για την εργασία αυτή από τους συγγενείς – υπόχρεους του νεκρού.
Σε περίπτωση που ο υπόχρεος συγγενής εκλείψει κατά τη διάρκεια της περιόδου υποχρεωτικής ταφής ή κατά την παράταση, τότε υπόχρεοι γίνονται αρχικά ο/η σύζυγος, και στη συνέχεια οι κατιόντες συγγενείς δηλ. τα τέκνα (νόμιμα ή θετά) μετά των συζύγων τους, ή οι ανιόντες συγγενείς δηλαδή οι γονείς του θανόντα και οι αδελφοί του, εφόσον δεν έχουν δική τους οικογένεια όπως ορίζονται στις τελικές διατάξεις του παρόντος κανονισμού
Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν πλησιέστεροι συγγενείς για την εκταφή, μπορεί να φροντίσει οποιοσδήποτε τρίτος, αφού καταθέσει υπεύθυνη δήλωση του Ν. 1599/86, ότι αναλαμβάνει την ευθύνη της εκταφής και των οικονομικών οφειλών.
Οι εκταφές γίνονται τις δέκα (10) πρώτες εργάσιμες μέρες κάθε μήνα από τις 8:00 π.μ. ως τις 13:00.
Σε περίπτωση που ο νεκρός πέθανε από λοιμώδες νόσημα που δεν υπάγεται στον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό απαγορεύεται η εκταφή πριν από την εκπνοή της υποχρεωτικής ταφής. Εάν ο θάνατος συνέβη από λοιμώδες νόσημα που υπάγεται στον Διεθνή Υγειονομικό Κανονισμό απαγορεύεται η εκταφή πριν από την παρέλευση δεκαετίας.
Η για οιονδήποτε λόγο μεταφορά ή εκταφή νεκρών για τη διενέργεια αυτοψίας ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο (κατά τις διατάξεις του Π.Δ. 210/1975 «περί ταριχεύσεως, μεταφοράς και ταφής νεκρών και οστών ανθρώπων»), πριν τη λήξη της πενταετίας ενεργείται μόνο μετά από έγγραφη άδεια Εισαγγελέα. Στην περίπτωση αυτή δεν καταβάλλεται το δικαίωμα για την εκταφή και την επαναφορά του νεκρού.
Η εκταφή γίνεται υποχρεωτικά με την παρουσία των συγγενών ή όσων φρόντισαν για την σχετική διαδικασία σύμφωνα με όσα ορίζονται.
Η εκταφή διενεργείται χειρωνακτικά μέχρι την εμφάνιση του επάνω μέρους του φέρετρου. Ολοκληρώνεται με την εύρεση των οστών του νεκρού, τα οποία αφού συλλεχθούν προσεκτικά, μεταφέρονται σε ειδικό για το σκοπό αυτό χώρο. Από εκεί ανάλογα με την επιθυμία του συγγενή τοποθετούνται στο χωνευτήριο ή αφού πλυθούν στο οστεοφυλάκιο ή αφού πλυθούν και απολυμανθούν μπορούν να μεταφερθούν σε άλλο Νεκροταφείο.
Η αναβολή προγραμματισμένης εκταφής επιτρέπεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις δικαιολογημένες επαρκώς από τους συγγενείς του νεκρού και σε περίπτωση έντονων καιρικών φαινομένων.
Αν κατά τη διάρκεια της εκταφής του νεκρού διαπιστωθεί ότι δεν έχει επέλθει πλήρης αποσύνθεση, τότε σταματά η διαδικασία εκταφής και ο νεκρός παραμένει ενταφιασμένος ατελώς για δύο επιπλέον χρόνια. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται μέχρι την οριστική και πλήρη αποσύνθεση του νεκρού. Σε αυτές τις περιπτώσεις η καταβολή του τέλους εκταφής γίνεται άπαξ.
Οστά μπορούν να εξέλθουν από το νεκροταφείο μετά την ανακομιδή των οστών, μόνο για να μεταφερθούν σε άλλο νεκροταφείο. Για επιστημονικούς σκοπούς και για εγκληματικούς λόγους μπορούν να εξέλθουν από το νεκροταφείο μόνο κατόπιν άδειας από την αρμόδια δικαστική αρχή.
Δεν επιτρέπεται η μεταφορά οστών σε άλλο νεκροταφείο όσων έχουν αποβιώσει από λοιμώδη νοσήματα.
Αυτεπάγγελτες εκταφές μπορούν να γίνουν όταν ισχύουν διαζευκτικά τα εξής:

- Εάν εντός δύο (2) μηνών από τη λήξη της υποχρεωτικής ταφής ή της ταφής τιμής ένεκεν ή της παράτασης ταφής, οι υπόχρεοι του θανόντα δεν προσέλθουν να δηλώσουν την πρόθεσή τους για παράταση ή εκταφή.
- Όταν καθίσταται αδύνατη η εύρεση και ενημέρωση των υπόχρεων και εφόσον έχει παρέλθει το χρονικό διάστημα των δύο (2) μηνών από τη λήξη της υποχρεωτικής ταφής ή παράτασης ταφής του θανόντος. Η υπηρεσία είναι υποχρεωμένη να αναζητήσει τους υπόχρεους με κάθε πρόσφορο μέσο για χρονικό διάστημα διάρκειας δύο (2) μηνών μετά το προαναφερόμενο δίμηνο.
- Όταν υπάρχουν τάφοι που εξέλιπαν οι αρχικοί δικαιούχοι και οι κατιόντες αυτών, ή οι τάφοι είναι εγκαταλειμμένοι ολοσχερώς για μεγάλο χρονικό διάστηµα ή οι τάφοι δεν φέρουν κανένα διακριτικό σταυρό µε όνοµα, κράσπεδο ή κάτι άλλο που να φανερώνει ότι υπάρχει τάφος. Ένα ταφικό μνημείο θεωρείται εγκαταλελειμμένο όταν μετά τη λήξη της περιόδου της υποχρεωτικής ταφής ή τυχόν παράτασής της δεν ενδιαφερθεί ο υπόχρεος για την ανανέωση της παραχώρησης σύμφωνα με τα προαναφερόμενα και το μνημείο εμφανίζει φθορές και σημεία έλλειψης ενδιαφέροντος συντήρησης. Στις περιπτώσεις αυτές ο Δήμος προβαίνει σε αυτεπάγγελτη εκταφή και τα οστά τοποθετούνται στο χωνευτήριο. Πριν από τη διενέργεια της αυτεπάγγελτης εκταφής, το Γραφείο Νεκροταφείων οφείλει να ειδοποιήσει τους συγγενείς – υπόχρεους. Η αποστολή επιστολών, η γενική ανακοίνωση τοιχοκολλημένη στους χώρους του νεκροταφείου και η τοποθέτηση σημειώματος σε κάποιο εμφανές σημείο επί του τάφου αποτελούν ενδεικτικούς τρόπους ειδοποίησης.

Πόσο σημαντικό είναι για ένα άτομο που βρίσκεται κοντά στον θάνατο, να μην έχει αφήσει νομικές εκκρεμότητες;

Ο θάνατος είναι το μοναδικό βέβαιο γεγονός για όλους μας για αυτό το λόγο στην περίπτωση που γνωρίζουμε ότι η στιγμή πλησιάζει θα ήταν θεμιτό να έχουμε τακτοποιήσει όσες εκκρεμότητες μπορούμε ώστε να διευκολύνουμε τους κληρονόμους μας. Για παράδειγμα, να έχουμε αποπληρώσει χρέη από ασφαλιστικές εισφορές, δάνεια ή να έχουμε μεταβιβάσει την ακίνητη μας περιουσία στους κληρονόμους μας. Η σύνταξη ιδιόγραφης διαθήκης γραμμένη από εμάς ή δημόσιας διαθήκης σε συμβολαιογράφο είναι μια λύση η οποία θα διευκολύνει τα αγαπημένα μας πρόσωπα μετά θάνατον.

Τι μπορεί να κάνει ένας δικηγόρος για αυτές;

Μετά το θάνατο του αγαπημένου μας προσώπου απαιτούνται πολλές γραφειοκρατικές και χρονοβόρες διαδικασίες και η συμβολή του δικηγόρου είναι αναγκαία για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση τους. Ενδεικτικά οι ενέργειες αυτές περιλαμβάνουν:

Αίτηση διακοπής της σύνταξης του θανόντα στον ασφαλιστικό του φορέα.
Αίτηση για χορήγηση εξόδων κηδείας στον ασφαλιστικό του φορέα.
Αίτηση μεταβίβασης σύνταξης λόγω θανάτου στον ασφαλιστικό του φορέα, εφόσον υπάρχει δικαιούχος στην οικογένεια.
Αποποίηση (εντός 4 μηνών) ή αποδοχή κληρονομιάς (εντός 6 μηνών). Ο δικηγόρος θα σας συμβουλέψει τι είναι προτιμότερο να διαλέξετε.
Μεταβίβαση του αυτοκινήτου λόγω θανάτου.
Έρευνα χαρτοφυλακίου σε τράπεζα σε περίπτωση που πιθανολογείτε ότι ο θανών τηρούσε ατομικούς λογαριασμούς. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι η αίτηση έρευνας χαρτοφυλακίου επιβαρύνεται με έξοδα από την τράπεζα (βλ. τιμολόγιο εκάστοτε τράπεζας). Εφόσον εντοπισθούν ατομικοί λογαριασμοί, υποβάλλετε στην ίδια τράπεζα αίτηση έκδοσης νομιμοποίησης κληρονόμων προσκομίζοντας όλα τα δικαιολογητικά που θα σας ζητηθούν, η οποία επιβαρύνεται με έξοδα (βλ. τιμολόγιο εκάστοτε τράπεζας).
Διακοπή ΑΦΜ του θανόντος στην εφορία. Υποβάλλεται δήλωση θανάτου-διακοπή ΑΦΜ φυσικού προσώπου στο μητρώο της εφορίας που ανήκε ο θανών με τα εξής δικαιολογητικά:

1. Έντυπο Μ1 – μεταβολής ατομικών στοιχείων θανόντος
2. Έντυπο Μ1 – συμπληρωμένο με τα στοιχεία του/της χήρου/ας για τη μεταβολή της οικογενειακής κατάστασης
3. Έντυπο Μ7 – σχέσεων φορολογούμενου (για τους συγγενείς-κληρονόμους)
4. Πιστοποιητικό περί μη δημοσίευσης διαθήκης, ε) Πιστοποιητικό πλησιεστέρων (εγγυτέρων) συγγενών, στ) εάν ο θανών ήταν επιτηδευματίας, η διακοπή δραστηριότητας υποβάλλεται από τους κληρονόμους στην εφορία της έδρας της επιχείρησης με προθεσμία έως 30 ημέρες από τη λήξη της προθεσμίας αποποίησης κληρονομιάς.

Δήλωση φορολογίας εισοδήματος: Οι φορολογικές δηλώσεις των αποβιωσάντων υποβάλλονται σε χειρόγραφη μορφή στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. εμπρόθεσμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.
Διόρθωση του Ε9 μέσα σε 30 ημέρες.
Δήλωση αποποίησης κληρονομιάς μέσα σε 4 μήνες από την ημερομηνία θανάτου στο Ειρηνοδικείο της κατοικίας του θανόντος. Εάν για κάποιο λόγο παρέλθει η προθεσμία χωρίς να έχει γίνει αποποίηση ή αποδοχή, θεωρείται ως σιωπηρή αποδοχή κληρονομιάς.
Η πράξη δήλωσης αποδοχής κληρονομιάς υποβάλλεται μέσα σε 6 μήνες από την ημερομηνία θανάτου. Εάν γίνει αποποίηση κληρονομιάς εντός προθεσμίας, δεν θα πρέπει να υποβληθούν δηλώσεις κληρονομιάς, ούτε Ε9 ούτε να δηλωθείτε στο μητρώο σαν κληρονόμος. Στην περίπτωση ύπαρξης διαθήκης, θα πρέπει πρώτα να γίνει η δημοσίευση της στο Ειρηνοδικείο.

Ποια είναι η διαδικασία της διαθήκης;

Η σύνταξη μιας διαθήκης είναι σημαντική για όσους επιθυμούν να φροντίσουν την περιουσία τους προκαταβολικά, διανέμοντάς την όπως επιθυμούν, αφήνοντας συγκεκριμένα περιουσιακά τους στοιχεία σε όποιον θέλουν ή κάνοντας μία δωρεά σε φιλανθρωπική οργάνωση της προτίμησής τους. Αν δεν υπάρχει διαθήκη, η περιουσία του θανόντος διανέμεται μετά το θάνατό του με τους κανόνες της εξ αδιαθέτου κληρονομικής διαδοχής όπως ορίζει το κληρονομικό δίκαιο. Οι διαθήκες πρέπει να συντάσσονται με ορισμένο τρόπο. Οι πιο συνήθεις είναι οι παρακάτω:

Ιδιόγραφη διαθήκη: σύμφωνα με το άρθρο 1721 ΑΚ, ιδιόγραφη διαθήκη είναι εκείνη η οποία γράφεται ολοκληρωτικά με το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται και υπογράφεται από αυτόν. Η ιδιόγραφη διαθήκη αποτελεί τον απλούστερο τρόπο έκφρασης της τελευταίας βούλησης του διαθέτη όμως ενέχει τον κίνδυνο οι ενδιαφερόμενοι να μην την εμφανίσουν ή να την εμφανίσουν παραποιημένη ή να έχει συνταχθεί κατόπιν πίεσης ή απειλής του διαθέτη. Ο διαθέτης τη συντάσσει κατά το δοκούν δεδομένου ότι γνωρίζει απαραίτητα γραφή και δεν συνυπάρχει άλλο πρόσωπο κατά τη σύνταξη της ώστε να διαφυλάσσεται πλήρως η μυστικότητα της τελευταίας βουλήσεώς του. Για να διασφαλιστεί το κύρος της ιδιόγραφης διαθήκης αυτή θα πρέπει απαραίτητα να έχει γραφεί εξ ολοκλήρου από το χέρι του διαθέτη, να έχει χρονολογηθεί από τον διαθέτη και να φέρει την υπογραφή του.
Δημόσια διαθήκη: σύμφωνα με το άρθρο 1724 ΑΚ δημόσια διαθήκη είναι αυτή που συντάσσεται με δήλωση του διαθέτη σε συμβολαιογράφο με τη παρουσία τριών μαρτύρων ή δεύτερου συμβολαιογράφου και ενός μάρτυρα. Αρχικά ο διαθέτης δηλώνει προφορικά τη τελευταία του βούληση ενώπιον του συμβολαιογράφου και των μαρτύρων. Κατά τη σύνταξη της διαθήκης δεν επιτρέπεται πέρα από τον διαθέτη και τα πρόσωπα που συμπράττουν να παρευρίσκεται κανείς άλλος καθώς υπάρχει ποινή ακυρότητας της διαθήκης. Στη συνέχεια ο συμβολαιογράφος συντάσσει τη λεγόμενη έκθεση περί της διαθήκης η οποία περιέχει τα ακόλουθα στοιχεία: 1) την ημέρα, το μήνα, το έτος και τον τόπο σύνταξης της, 2) τον προσδιορισμό του διαθέτη ώστε να μην υπάρχει αμφιβολία αναφορικά με τη ταυτότητα του, 3) το όνομα και το επώνυμο του συμβολαιογράφου καθώς και των μαρτύρων, 4) τη δήλωση της τελευταίας βούλησης του διαθέτη και 5) την επισήμανση πως δηλώθηκε προφορικά η βούληση του διαθέτη και πως τα συμπράττοντα πρόσωπα ήταν παρόντα.
Μυστική διαθήκη: Σύμφωνα με το άρθρο 1738 ΑΚ μυστική διαθήκη είναι αυτή που καταρτίζεται με τη παράδοση από τον ίδιο τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο ενός εγγράφου με τη προφορική δήλωση ότι το έγγραφο αυτό περιέχει τη τελευταία του βούληση, με απαραίτητη τη παρουσία τριών μαρτύρων ή με τη παρουσία δεύτερου συμβολαιογράφου και ενός μάρτυρα. Η μυστική διαθήκη αποτελείται από δύο έγγραφα δηλαδή από το εγχειριζόμενο το οποίο είναι ιδιωτικό και το οποίο περιέχει τη τελευταία θέληση του διαθέτη και από το συντασσόμενη από τον συμβολαιογράφο πράξη που αποτελεί ένα δημόσιο έγγραφο. Το εγχειριζόμενο έγγραφο από τον διαθέτη στον συμβολαιογράφο πρέπει να είναι γραμμένο από τον διαθέτη ή από άλλο πρόσωπο, πρέπει όμως οπωσδήποτε να φέρει την υπογραφή του διαθέτη. Σε κάθε περίπτωση, ανεξάρτητα από το ποιο είδος διαθήκης που έχει διαλέξει ο θανών να καταρτίσει είναι απαραίτητη η δημοσίευσή της στο αρμόδιο Ειρηνοδικείο μετά το θάνατο του. Πρέπει να επισημανθεί ότι τίθεται εξάμηνη προθεσμία για την υποβολή δήλωσης κληρονομιάς στην αρμόδια ΔΟΥ, η οποία αρχίζει στην περίπτωση που υπάρχει διαθήκη, από τότε που αυτή δημοσιεύθηκε στα βιβλία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου και όταν δεν υπάρχει διαθήκη, από τότε που επήλθε ο θάνατος, αλλιώς επιβάλλεται ένα μικρό πρόστιμο.

Πότε είναι έγκυρη και τί πρέπει να αποφύγουμε για να αποτρέψουμε τυχόν λάθη;

Μία διαθήκη μπορεί να προσβληθεί για τη μη εγκυρότητά της. Το άτομο που προσβάλει μία διαθήκη καλείται να αποδείξει ότι: 1. Συντάχθηκε άλλη διαθήκη σε μεταγενέστερη ημερομηνία, 2. Δεν τηρήθηκαν οι απαιτούμενες διαδικασίες για τη σύνταξή της: όπως ότι ο διαθέτης δεν είχε τη διανοητική ικανότητα κατά τη σύνταξη της διαθήκης, ότι τροποποιήθηκε μετά την υπογραφή του πρωτότυπου ή ότι ο διαθέτης ενήργησε υπό εξαναγκασμό ή υπό πίεση (και όχι απλή παρότρυνση) κατά τη σύνταξη της διαθήκης. Συγγενείς ή άλλα πρόσωπα που έχουν έννομο συμφέρον μπορούν να προσβάλουν μία διαθήκη εντός 12 μηνών από τον θάνατο του διαθέτη, αν πιστεύουν ότι δεν έλαβαν τις δέουσες παροχές. Η σύνταξη της διαθήκης από δικηγόρο ή συμβολαιογράφο μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες αυτού του ενδεχομένου.

Ποιο είναι το νομικό πλαίσιο της αποτέφρωσης;

Με καθυστέρηση αρκετών ετών, η Ελλάδα ακολούθησε το παράδειγμα των υπολοίπων Ευρωπαϊκών χωρών αναφορικά με την αποτέφρωση των νεκρών και έτσι με το Προεδρικό Διάταγμα της 15ης Μαρτίου του 2006 επιτράπηκε και στην Ελλάδα η αποτέφρωση για τους ημεδαπούς και αλλοδαπούς πολίτες της οι οποίοι δεν υπόκεινται στο έθιμο της ταφής, λόγω των θρησκευτικών τους παραδόσεων. Η επιλογή της αποτέφρωσης προσφέρεται ακόμα και όσους την επιθυμούν εναλλακτικά της ταφής. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ως άνω νόμου, η διάθεση ανθρώπινης σορού με αποτέφρωση δύναται να συντελεστεί μόνο σε κέντρα αποτέφρωσης τα οποία έχουν λάβει σχετική άδεια λειτουργίας και η λειτουργία του πρώτου Κέντρου Αποτέφρωσης Νεκρών στην Ελλάδα το 2019 στη Ριτσώνα Ευβοίας έδωσε μία εναλλακτική λύση σε όσους επιλέγουν την αποτέφρωση, οι οποίοι μέχρι πρότινος έπρεπε να απευθυνθούν σε κρεματόριο στη Σόφια της Βουλγαρίας.

Προϋπόθεση για την αποτέφρωση είναι η προηγούμενη ρητή, χωρίς όρο ή αίρεση, δήλωση του θανόντος για τη σχετική επιθυμία του ή αντίστοιχη δήλωση συγγενών του, εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας, έως και τετάρτου βαθμού. Τα απαραίτητα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομιστούν είναι:

Αντίγραφο του πιστοποιητικού θανάτου
Ληξιαρχική πράξη θανάτου
Ταυτότητα του θανόντος
Δήλωση από τον ίδιο το νεκρό ή των οικείων του εξ’ αίματος ή εξ’ αγχιστείας έως 4ου βαθμού που ορίζει την επιθυμία για την εκτέλεση της αποτέφρωσης (η κληρονομική σχέση με τον θανόντα είναι υποχρεωτική και πιστοποιείται από την προσκόμιση απαραίτητων εγγράφων όπως πιστοποιητικό γάμου, πιστοποιητικό γέννησης ή πιστοποιητικό πλησιέστερων συγγενών)
Άδεια για την καύση των νεκρών από τον ιατρό που έχει διαπιστώσει τον θάνατο και με την οποία δηλώνει ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για βίαιο θάνατο και επιτρέπει στο σώμα να αποτεφρωθεί.

Ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσουμε για τον επαναπατρισμό ενός θανούντα;

Ο επαναπατρισμός της σορού ενός νεκρού διέπεται από τους κανόνες διεθνούς δικαίου. Επισημαίνεται ότι η χώρα μας έχει κυρώσει με τον Νόμο 1315/1983 τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη μεταφορά σορών, (Στρασβούργο, 26 10 1973), στην οποία η χώρα μας είναι συμβαλλόμενο μέρος. Το γραφείο τελετών Φάνης Μπαμπούλας και Υιός αναλαμβάνει όλα τα στάδια της μεταφοράς του αγαπημένου σας προσώπου από και προς οποιαδήποτε γωνιά της γης. Τις τελευταίες δεκαετίες, άλλωστε, η εταιρεία έχει αναπτύξει επαγγελματικές σχέσεις με τους μεγαλύτερους Οίκους Τελετών του εξωτερικού και αποτελεί μέλος των σπουδαιότερων Ενώσεων του κλάδου παγκοσμίως.

*H Παρασκευή Λιάζου είναι δικηγόρος παρ’ εφέταις και διατηρεί γραφείο στην Θεσσαλονίκη, στην οδό Βασιλέως Ηρακλείου, αρ. 40, αναλαμβάνοντας ευρύ φάσμα υποθέσεων με εξειδίκευση στις συντάξεις, σε θέματα φορολογικά και κληρονομιάς και λοιπά θέματα του ευρύτερου νομικού πλαισίου θανάτου και εκταφής.

Μην διστάσετε να μας καλέσετε για οποιαδήποτε πληροφορία και ενημέρωση.

ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

+30 2310 869 250

ΑΘΗΝΑ

+30 210 33 88 802

ΠΕΙΡΑΙΑΣ

+30 216 20 23 866

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Νομικό Πλαίσιο

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Θεσσαλονίκη

Αθήνα

Πειραιάς

Ο ΟΙΚΟΣ ΜΑΣ

ΜΠΑΜΠΟΥΛΑΣ

ΕΠΙΣΗΜΟ ΜΕΛΟΣ